In de cel / 1 Andermans vrouw

Hallo, wij heten allebei ook Jan.
Leuk hè ?
We nemen alles op met deze camera, zodat er later geen misverstanden kunnen ontstaan.
Gelukkig was ik te duf en te veel uit mijn doen om op het ding te letten.
Een camera is voor mij wat een kruis was voor Graaf Dracula.
Weet je waarom je hier bent ? vroeg Jan1.
Nee, dat zou ik ook weleens willen weten, zei ik.
Ik had officieel al 15 uur cel achter de rug.

Ik was de avond ervoor met een psychose binnengebracht.
Geboeid, ook tegen de regels.
Ik dacht dat ik door de Junta was opgepakt en naar een geheime gevangenis was vervoerd, om te worden gemarteld of geexecuteerd.
Het was niet de nacht van mijn leven geweest.
Ik zag overal beestjes, hoorde laarzen op de gang en mensen lachen boven het plafond.
Hoewel ? Nacht ?  Er was een felle TL-lamp.
Er was een pislucht.
Er was geen water, en ik had dorst als een paard.
Het water lag op de vloer, het bekertje dreef in de stalen toiletpot.
Ik had geen idee hoe lang ik er al was.
Er stond een hakenkruis op de deur.
Flarden van beelden flitsten door mijn hoofd.
Was dit wel een echte cel ?
Haar man heeft me bedwelmd, en hij gaat me vermoorden, en begraven in het bos.
Wanhopig zocht ik naar een manier om te ontsnappen.
Overal beton, een stalen deur, het plafond zat onbereikbaar hoog, en er zaten dikke tralies voor het raampje.
Ik kan alleen ontsnappen als ze de deur open doen, dacht ik.
Er lag zeer oud linoleum op de vloer.
Ik brak er een groot stuk af.
De rafelige rand voelde vlijmscherp aan, en ik kon het stuk makkelijk verbergen onder mijn shirt.

Die gevangenenbewaarder heeft onwaarschijnlijk veel geluk gehad.
Ik ook.
Het was een mannetje van niks, maar de psychose was in de loop van de ochtend wat gezakt.
Ik had mijn matras terug op de brits gelegd, in plaats van op de grond, waar ik eerst lag.
Ik zat te wachten tot iemand die stomme deur open deed, waar ik door God mag weten wat voor misverstand achter zat. Ik werd gelucht door een bewaarder die ook geen idee had wat ik daar deed, maar hij raadde me aan om alles te vertellen.
Hij vertelde me ook waar ik was, en wat voor dag het was.
Er kwam terug in de cel nog iemand vragen of ik me had verzet tegen mijn arrestatie, en daarna nog een die wilde weten hoe ik me voelde.
Ik voelde niets.

Dat weet je best ! zei Jan1.
Ik keek naar mijn handen.
Schoon.
Geen bloed, geen modder.
Er is aangifte van verkrachting tegen je gedaan !
Ik kon me niets voorstellen.
Een zwerfster ? dacht ik. Ik was duizelig.
Toen noemden ze haar naam.
Mijn realiteit klopte met die van hun.
Ja, ik ben bij haar geweest. In bed, samen, het grootste deel van de dag en nacht.
We hadden elkaar leren kennen op een forum, en het was heel snel gegaan.
Een week lang de hele nacht getelefoneerd, het moet honderden euro’s gekost hebben.
En toen zei ze “wanneer kom je nou?”.
Ze was getrouwd en ik wist het, ze was kind aan huis bij de psychiater, ik had er niet eens aan mogen denken, maar ik ging.
En de volgende morgen kwam haar man.
Hij deed niets, maar hij was wel groot.
En de computer in mijn hoofd schakelde over op de noodstroomvoorziening.
Acute Psychose.
Ik werd ‘s-avonds op straat gegooid.
En ik vroor bijna dood.
En de politie haalde me op.

Bij een psychose is je denken gestoord.
De waarneming ook, maar daar kunnen je hersenen nog wel mee omgaan.
De verstoring in het denken maakt, dat je het verkeerde alternatief kiest, uit alle mogelijke werkelijkheden. Want hoe weet je dat mensen echt zijn ? Het kunnen ook knap gemaakte robots zijn.
En wie kun je vertrouwen ? Eigenlijk alleen jezelf. Je zou niet de eerste zijn die te goed van vertrouwen is en gedood wordt.
Bij een psychose gaan je hersenen zo snel, en worden de mogelijke alternatieven zo complex, dat het zonder psychose niet voor te stellen is.
Je gelooft opeens de waarheid te zien.
Alles is anders dan je eerst geloofde.
Ik had die man en vrouw aangezien voor acteurs, die probeerden mij dingen uit mijn jeugd te laten herinneren. Opeens zag ik het.
Ik geloof jullie niet meer !
Die politiemensen waren ook nep.
Je kon zo zien dat het acteurs waren.
De politie is in principe geen taxibedrijf, sprak de agente gewichtig.
Zie je wel, dacht ik.
Nu gaan ze kijken hoe ik dit oplos.
Ik kreeg handboeien om.
Ja ja, om te zien of ik in paniek raak.
Mij krijgen ze niet gek, deze test doe ik perfect.
Ze lieten me alleen in de auto wachten, met mijn handen op mijn rug.
De boordradio van de auto vertoonde de vreemdste boodschappen.
Ook dat zag ik als onderdeel van de test.
Knap in elkaar gezet.
We vertrokken eindelijk.
Psychedelische filmbeelden trokken langs het raam van de auto, het leek soms of die film versneld werd afgespeeld.
Het leek op een verlaten school, waar ze me naar toe brachten.
Ik kwam in een ruimte met fel licht een veel mannen in uniform, en ze wilden alles hebben.
Mijn identiteit, zelfs mijn schoenveters.
Ik geloofde het toneelspel niet.
Ik beledigde de agenten.
Een had een enorme snor, en keek me doordringend aan.
Zal ik mijn snot in jouw snor smeren ? vroeg ik, lachend.
Ik werd opgesloten.
Nog een keer ging de deur open. Iemand bleef me aankijken zonder iets te zeggen, tot een agent me terug naar binnen duwde.
Uren later, ik was inmiddels duizelig geworden en had mijn matras op de grond getrokken, stroomde de cel opeens vol met mensen.
Een dokter, met gevolg. Een vrouw met een paardenstaart. Nog een andere, een man, 3 agenten.
Ze wilden me pillen geven.
Dit is Zyprexa, en dit is tegen angsten, en dit is een slaapmiddel.
Ik geloofde niet dat ik dat nodig had.
Wat als ik ze niet neem ?
Dan heb je een vreselijke nacht.
Dat overleef ik wel.
Ik vertrouw jullie niet.
Ben je altijd zo mager ?
Ik weeg normaal 63 kg.
Nu niet meer, zei iemand achter haar.
Ze lieten me met rust.
Ik vroeg om een deken.
De vrouw met de blauwe trui gaf hem.
Als je er geen gekke dingen mee doet !
Toen ze weg was huilde ik.

Acute psychotische stoornis is een vorm van psychose die een beperkte tijd duurt (een dag tot een maand). Gedurende deze tijd treden hallucinaties en wanen op, is de spraak onsamenhangend (snel overgaan op andere onderwerpen of vreemde associaties) en is het gedrag in ernstige mate gedesorganiseerd.

In de differentiaaldiagnose moet worden uitgesloten dat de symptomen het gevolg zijn van een breder ziektebeeld, zoals stemmingsstoornis met psychotische kenmerken, schizoaffectieve stoornis of schizofrenie. Ook moet worden onderzocht of de symptomen zijn veroorzaakt door middelengebruik (bv. drugs of medicijnen) of een somatische aandoening.