Is een door mij ( en misschien ook wel door anderen ) verzonnen vuistregel. Het is ook een extrapolatie van de aloude wijsheid van beurshandelaren :
“de markt heeft altijd gelijk”.
Het lijkt een dooddoener, maar is dat ook zo ?
Er zijn maar weinig mensen die zich echt laten leiden door de werkelijkheid. Mensen hebben een model van de werkelijkheid in hun hoofd zitten. Dat model wordt in de loop van een leven gevormd. Kinderen hebben de prettige eigenschap dan hun model klein en kneedbaar is.
In de loop van je leven verandert het model in een heel groot stuk beton.
De gevolgen zie je overal om je heen.
Een vooroordel is een voorbeeld van een in beton gegoten model van de werkelijkheid.
Mensen hebben vaak een bepaalde strategie om om te gaan met onzekerheden. Onzekerheden zijn ontbrekende stukken model.
Meestal gaan ze er van uit dat andere mensen het ontbrekende stuk in bezit hebben. Ze zoeken iemand waarvan ze weten dat zijn model van de werkelijkheid overeenstemt met hun eigen model en accepteren daarom zijn aanvulling op hun model.
Wat betekent dit nu ?
Darwin was een held. Hij durfde te twijfelen aan zijn model en vond daardoor een veel beter bij de werkelijkheid aansluitend model dan iedereen die bleef vasthouden aan zijn eigen model.
Van der Staaij kan ook wel ergens lezen dat je wel degelijk een grote kans hebt om zwanger te worden na een verkrachting, en als intelligent persoon heeft hij dat waarschijnlijk ook wel gedaan.
Ze moeten het wel zeggen om de rest van de boodschap aanvaardbaar te maken voor hun achterban, dus in plaats van hun intelligentie te tonen spelen ze de overtuigde.
Als je dan naar de debatten kijkt, zie je een discussie tussen 2 mensen die beiden dezelfde werkelijkheid kennen, waarbij er 1 of 2 toneelspelen.
Een complete tijdverspilling. Een politicus kan zich niet veroorloven om toe te geven dat hij zijn model aangepast heeft, want daarmee verliest hij zijn achterban. Politieke zelfmoord.
Toneelspeler Pim Fortuyn had pech. Volkert van der Graaf zal zich gerealiseerd hebben dat zijn model van de werkelijkheid geen enkele Fortuyn-aanhanger zou overtuigen, zelfs al had hij de mogelijkheid gehad ze toe te spreken. Dus hij besloot de werkelijkheid zelf een zetje te geven.
De Paus en zijn collega’s in het niet-katholieke deel van de wereld zijn het tegenovergestelde van Darwin. Ze houden desnoods ten koste van hun eigen leven of dat van anderen vast aan een model van de werkelijkheid dat niet te toetsen is.
Godsdiensten gaan zelfs zo ver dat ze hun volgers verbieden om de werkelijkheid te onderzoeken.
Eva mocht niet eten van de vruchten van “de boom der kennis”. Ze deed het toch, en toen werden zij en Adam uit het paradijs gezet.
Niet omdat ze ruzie gemaakt hadden of een van de dieren in het paradijs aan zijn staart getrokken hadden, maar omdat ze nieuwsgierig waren.
Waarschijnlijk hebben de schrijvers van de bijbel dit afgekeken van het Griekse verhaal over de doos van Pandora.
Er zijn gelukkig ook mensen die zich minder laten leiden door modellen. Ik noemde Darwin al. Eigenlijk streeft elke wetenschapper er naar om zo te zijn, maar niet iedereen slaagt er in. Je moet iets onmenselijks hebben om alles wat je weet ondergeschikt te maken aan het principe dat je er ook naast kan zitten. Er zijn eigenwijze mensen. Eigenwijze mensen stellen het model van anderen ter discussie. Eigenwijze mensen hechten vaak wel sterk aan hun eigen model, en daardoor kunnen ze lelijk vallen. Journalisten, die eigenlijk alleen maar vragen zouden moeten stellen, hebben vaak ook een gemakkelijk te identificeren model. Eigenlijk zijn de meeste journalisten gewoon politici buiten de politiek. Je ziet dan ook veel voorbeelden van jobhoppers die beide ooit gedaan hebben in hun loopbaan.
En ik ?
Ik observeer alleen 🙂
Leave a Reply